NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
دَاوُدُ بْنُ
رُشَيْدٍ
حَدَّثَنَا
الْوَلِيدُ
عَنْ
الْأَوْزَاعِيِّ
أَنَّهُ
سَمِعَ
حِصْنًا
أَنَّهُ
سَمِعَ أَبَا
سَلَمَةَ
يُخْبِرُ
عَنْ عَائِشَةَ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهَا عَنْ
رَسُولِ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
أَنَّهُ
قَالَ عَلَى
الْمُقْتَتِلِينَ
أَنْ
يَنْحَجِزُوا
الْأَوَّلَ
فَالْأَوَّلَ
وَإِنْ
كَانَتْ
امْرَأَةً
قَالَ
أَبُو دَاوُد
بَلَغَنِي
أَنَّ عَفْوَ
النِّسَاءِ
فِي
الْقَتْلِ جَائِزٌ
إِذَا
كَانَتْ
إِحْدَى
الْأَوْلِيَاءِ
وَبَلَغَنِي
عَنْ أَبِي
عُبَيْدٍ فِي
قَوْلِهِ
يَنْحَجِزُوا
يَكُفُّوا
عَنْ الْقَوَدِ
Âişe radiyellâhu
anhâ'dan; Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
"Maktulün kısas
isteyen velilerinin, bundan vazgeçme hakları vardır.
Bu, kadın bile olsa
maktule yakınlık sırasına göredir."
Ebû Davud şöyle dedi:
Yani velilerden birisi oldukları zaman kadınların katildeki afları caizdir.
Bana Ebû Ubeyd'in; "ondan vazgeçmeleri" sözü, "kısastan vazgeçmeleri"
anlamına geldiği (ne dair açıklaması) ulaştı.
İzah:
Nesâî, kasâme
Hadisteki
"el-Muktetilin" sözünü "maktulün kısas isteyen velileri"
diye terceme ettik. Hattâbi bu kelimeyi şu şekilde izah etmiştir:
"Maktulün velileri kısas isterler, katiller de buna razı olmak istemezler.
Bu yüzden aralarında kavga savaş çıkar. İşte onun için bunlara muktetil
denilmiştir."
Hadis-i Şerif, kısası
affetmekte veya istemekte sıranın, maktule yakınlık derecesine göre olduğuna
delâlet etmektedir. Meselâ kardeş varken amcanın kısası affetme yetkisi yoktur.
Hadisin delâlet ettiği
ikinci bir konu da maktulün kadın olan yakınlarının kısastan vazgeçme
yetkileridir. Hadis, bu yetkinin varlığına delâlet etmektedir. Ulemânın
ekseriyeti de bu hadisin delâleti istikâmetinde, kadın ve erkek velîlerin
bulunması durumunda, kadınların kısastan vazgeçmeleri halinde cezanın diyete
dönüştüğünü söylemektedir.
Evzâi ve İbn Şübrüme ise
kadınların bu hakka mâlik olmadığını söylerler. Şüphesiz bunların da
dayandıkları deliller vardır.
Hasenü'l-Basrî ve
İbrahim en-Nehâi kocanın ve karının kısası af yetkilerinin olmadığı
görüşündedirler.